Share it now!
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. «Ναρόντναγια Βόλια»: μπορεί να μεταφραστεί σαν «Λαϊκή Βούληση» ή «Λαϊκή Ελευθερία». Κατά το παράδειγμα αυτής της ομάδας, πολλοί ρώσοι διανοούμενοι πήγαν στη δεκαετία του 1870 «στο λαό», δηλαδή στους αγρότες, για να τους διαφωτίσουν, να τους έπαναστατικοποιήσουν καί να τους κερδίσουν για έναν αγροτικό σοσιαλισμό (πρβ. το κείμενο για τον Ριαζάνωφ).
2. ΜΕW, τόμ. 19, σελ, 188.
3. Η. Heine, Απαντα σε XIV τόμους, τόμ. IX, Μόναχο 1964, σελ. 250 κ.έ.
4. Η. Ηeine δ.π. τόμ. XII.. σελ. 115 κ.έ.
5. ΜΕW, τόμ. 1, σελ. 405.
6. Το επεισόδιο αυτό περιγράφεται διεξοδικά στο βιβλίο του Ε. Wilson. Ό Δρόμος προς την Πετρούπολη. Ή Επαναστατική Παράδοση της Ευρώπης και ή Γένεση του Σοσιαλισμου, Μόναχο 1963, σελ. 142 κ.έ.
7. ΜΕW, τόμ. 4., σελ. 596.
8. Ο.π., σελ. 577.
9. ΜΕW, τόμ. 27, σελ. 42.
10. ΜΕW, τόμ. 18, σελ. 299 κ.έ.
11. Με τη λέξη δημοκρατία εδώ καί παρακάτω δεν εννοείται ή μορφή κράτους της αστικής δημοκρατίας, αλλά το σύνολο του άντιφεουδαρχικου άστικο-δημοκρατικου πολιτικού κινήματος.
12. Louis-Εugene Cavaignac, 1802-1875, γάλλος στρατηγός καί πολιτικός, πού άπ' το Μάη του 1848 ανέλαβε υπουργός πολέμου με δικτατορικές εξουσίες καί κατέστειλε αιματηρά την εξέγερση του παρισινού προλεταριάτου τον Ιούνη.
13. ΜΕW, τόμ. 5, σελ. 133 κ.έ.
14. ΜΕW, τόμ. 6, σελ. 107 κ.έ.
15. Σεργκέι Σουμπάτωφ, ό διευθυντής της μυστικής αστυνομίας της Μόσχας. είχε δημιουργήσει το 1902 μια «Όργάνωση Αλληλοβοήθειας για Βιομηχανικούς Εργάτες», μια οργάνωση ας πούμε, στην οποία μπορούσαν ν' ανήκουν μόνο προλετάριοι, αλλά σαν επίτιμα μέλη καί επιθεωρητές εργοστασίων, αστυνομικοί καί λόγιοι. Διαβεβαίωναν, οτι ή κυβέρνηση του τσάρου θα κάνει τα πάντα για τους εργάτες, αν αυτοί πάψουν «να χειραγωγούνται από τους διανοούμενους». (Πρβ. V. Gitermann. Ιστορία της Ρωσίας, σε 3 τόμους, τόμ. 3, Φραγκφούρτη 1965, σελ. 382 κ.έ.)
16. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 15. Σ' αυτό το συσχετισμό ολόκληρο σχεδόν το γράμμα του Ένγκελς της 4ης Νοεμβρίου 1864 είναι πολύ ενδιαφέρον. Πρβλ. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 10 κ.έ.
17. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 5.
18. Οί άγγλοι αστοί καί οί οικονομολόγοι τους ονόμαζαν συνήθως τους εργάτες με συντομία «hands», χέρια, αφού τα χέρια των εργατών, δηλαδή εκείνα πού παράγουν προπάντων την υπεραξία, έχουν μεγάλη σημασία για τους εκμεταλλευτές τους.
19. ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 14.
20. Ο.π., σελ. 15.
21. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 15
22. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 15 κ.έ.
23. Βλέπε ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 190 κ.έ.
24. Στό παρακάτω ό Ριαζάνωφ παραφράζει ένμέρει κατά λέξη το πρωτότυπο. Πρβλ. ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 196 κ.έ.
25. Αντίθετα σε μια παρατήρηοη των εκδοτών του ΜΕW (ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 629 κ.ε. Παρατήρηση 136): «Οι εισηγήσεις του Μαρξ διαβάστηκαν σαν επίσημη έκθεση του Γενικου Συμβουλίου».
26. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 192.
27. Ο.π. σελ. 193.
28. Ο. π.
29. Ό.π., σελ. 195 κ.έ.
30. ΜΕW, τόμ. 32. σελ. 757. (Επιστολή του Μπακούνιν στον Μαρξ της 22ας Δεκεμβρίου 1868.)
31. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 13.
32. ΜΕW, τόμ. 17, σελ. 275 κ.έ.
33. Ό.π. σελ. 422
34. ΜΕW, τόμ. 18, σελ. 149.
35. Ο.π., σελ. 155.
36. ΜΕW, τόμ. 31.
37. Πρβ. Ό Μαρξ στη Jenny Longuet (16 του Μάρτη 1882), ΜΕW, τόμ. 35 (Βερολίνο 1967), σελ. 288 κ.έ. - Ό Μαρξ στην Jenny Longuet (6 του Απρίλη 1884), (ο.π., σελ. 298 κ.έ. - Ό Μαρξ στην κόρη του Έλεωνόρα (9 του Γενάρη 1883), ο.π. σελ. 421 κ.έ.
38. Στό μεταξύ αύτη ή σημαντική επιστολή βρέθηκε. Βλέπε ΜΕW, τόμ. 19, σελ. 242 κ.έ. καί 384 κ.έ. (Το γεγονός ότι ό Μαρξ έφτιαξε περισσότερα σχέδια, πρέπει να αποδοθεί μάλλον στη δυσκολία του προβλήματος παρά στην εξάντληση της υγείας του.)
39. ΜΕW, τόμ. 35, σελ. 460.
40. ΜΕW, τόμ. 36, σελ. 218.
1. «Ναρόντναγια Βόλια»: μπορεί να μεταφραστεί σαν «Λαϊκή Βούληση» ή «Λαϊκή Ελευθερία». Κατά το παράδειγμα αυτής της ομάδας, πολλοί ρώσοι διανοούμενοι πήγαν στη δεκαετία του 1870 «στο λαό», δηλαδή στους αγρότες, για να τους διαφωτίσουν, να τους έπαναστατικοποιήσουν καί να τους κερδίσουν για έναν αγροτικό σοσιαλισμό (πρβ. το κείμενο για τον Ριαζάνωφ).
2. ΜΕW, τόμ. 19, σελ, 188.
3. Η. Heine, Απαντα σε XIV τόμους, τόμ. IX, Μόναχο 1964, σελ. 250 κ.έ.
4. Η. Ηeine δ.π. τόμ. XII.. σελ. 115 κ.έ.
5. ΜΕW, τόμ. 1, σελ. 405.
6. Το επεισόδιο αυτό περιγράφεται διεξοδικά στο βιβλίο του Ε. Wilson. Ό Δρόμος προς την Πετρούπολη. Ή Επαναστατική Παράδοση της Ευρώπης και ή Γένεση του Σοσιαλισμου, Μόναχο 1963, σελ. 142 κ.έ.
7. ΜΕW, τόμ. 4., σελ. 596.
8. Ο.π., σελ. 577.
9. ΜΕW, τόμ. 27, σελ. 42.
10. ΜΕW, τόμ. 18, σελ. 299 κ.έ.
11. Με τη λέξη δημοκρατία εδώ καί παρακάτω δεν εννοείται ή μορφή κράτους της αστικής δημοκρατίας, αλλά το σύνολο του άντιφεουδαρχικου άστικο-δημοκρατικου πολιτικού κινήματος.
12. Louis-Εugene Cavaignac, 1802-1875, γάλλος στρατηγός καί πολιτικός, πού άπ' το Μάη του 1848 ανέλαβε υπουργός πολέμου με δικτατορικές εξουσίες καί κατέστειλε αιματηρά την εξέγερση του παρισινού προλεταριάτου τον Ιούνη.
13. ΜΕW, τόμ. 5, σελ. 133 κ.έ.
14. ΜΕW, τόμ. 6, σελ. 107 κ.έ.
15. Σεργκέι Σουμπάτωφ, ό διευθυντής της μυστικής αστυνομίας της Μόσχας. είχε δημιουργήσει το 1902 μια «Όργάνωση Αλληλοβοήθειας για Βιομηχανικούς Εργάτες», μια οργάνωση ας πούμε, στην οποία μπορούσαν ν' ανήκουν μόνο προλετάριοι, αλλά σαν επίτιμα μέλη καί επιθεωρητές εργοστασίων, αστυνομικοί καί λόγιοι. Διαβεβαίωναν, οτι ή κυβέρνηση του τσάρου θα κάνει τα πάντα για τους εργάτες, αν αυτοί πάψουν «να χειραγωγούνται από τους διανοούμενους». (Πρβ. V. Gitermann. Ιστορία της Ρωσίας, σε 3 τόμους, τόμ. 3, Φραγκφούρτη 1965, σελ. 382 κ.έ.)
16. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 15. Σ' αυτό το συσχετισμό ολόκληρο σχεδόν το γράμμα του Ένγκελς της 4ης Νοεμβρίου 1864 είναι πολύ ενδιαφέρον. Πρβλ. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 10 κ.έ.
17. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 5.
18. Οί άγγλοι αστοί καί οί οικονομολόγοι τους ονόμαζαν συνήθως τους εργάτες με συντομία «hands», χέρια, αφού τα χέρια των εργατών, δηλαδή εκείνα πού παράγουν προπάντων την υπεραξία, έχουν μεγάλη σημασία για τους εκμεταλλευτές τους.
19. ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 14.
20. Ο.π., σελ. 15.
21. ΜΕW, τόμ. 31, σελ. 15
22. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 15 κ.έ.
23. Βλέπε ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 190 κ.έ.
24. Στό παρακάτω ό Ριαζάνωφ παραφράζει ένμέρει κατά λέξη το πρωτότυπο. Πρβλ. ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 196 κ.έ.
25. Αντίθετα σε μια παρατήρηοη των εκδοτών του ΜΕW (ΜΕW, τόμ. 16. σελ. 629 κ.ε. Παρατήρηση 136): «Οι εισηγήσεις του Μαρξ διαβάστηκαν σαν επίσημη έκθεση του Γενικου Συμβουλίου».
26. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 192.
27. Ο.π. σελ. 193.
28. Ο. π.
29. Ό.π., σελ. 195 κ.έ.
30. ΜΕW, τόμ. 32. σελ. 757. (Επιστολή του Μπακούνιν στον Μαρξ της 22ας Δεκεμβρίου 1868.)
31. ΜΕW, τόμ. 16, σελ. 13.
32. ΜΕW, τόμ. 17, σελ. 275 κ.έ.
33. Ό.π. σελ. 422
34. ΜΕW, τόμ. 18, σελ. 149.
35. Ο.π., σελ. 155.
36. ΜΕW, τόμ. 31.
37. Πρβ. Ό Μαρξ στη Jenny Longuet (16 του Μάρτη 1882), ΜΕW, τόμ. 35 (Βερολίνο 1967), σελ. 288 κ.έ. - Ό Μαρξ στην Jenny Longuet (6 του Απρίλη 1884), (ο.π., σελ. 298 κ.έ. - Ό Μαρξ στην κόρη του Έλεωνόρα (9 του Γενάρη 1883), ο.π. σελ. 421 κ.έ.
38. Στό μεταξύ αύτη ή σημαντική επιστολή βρέθηκε. Βλέπε ΜΕW, τόμ. 19, σελ. 242 κ.έ. καί 384 κ.έ. (Το γεγονός ότι ό Μαρξ έφτιαξε περισσότερα σχέδια, πρέπει να αποδοθεί μάλλον στη δυσκολία του προβλήματος παρά στην εξάντληση της υγείας του.)
39. ΜΕW, τόμ. 35, σελ. 460.
40. ΜΕW, τόμ. 36, σελ. 218.